آناتومی پوست

آناتومی پوست

پوست بزرگترین عضو بدن است و برای زندگی انسان ضروری می باشد. پوست وظایف زیادی دارد، از جمله سدی بین محیط داخلی و خارجی بدن است، حفاظت از بدن در مقابل عوامل بیماری زا، کمک به تنظیم درجه حرارت بدن و مایعات، دریافت حس های مختلف و… در این مقاله به بررسی آناتومی پوست می پردازیم.

پوست از سه لایه تشکیل شده است: اپیدرم، درم یا جلد و بافت زیر جلدی یا هایپودرم. اپیدرم بیرونی ترین لایه و هایپو درم درونی ترین لایه است که در ادامه به توضیح هر یک از آنها میپردازیم.

اپیدرم

برای بررسی آناتومی پوست ابتدا به اپیدرم می پردازیم. همانطور که گفته شد، اپیدرم بیرونی ترین لایه ی پوست و تشکیل شده از سلول های پوششی روی هم چیده شده و کراتینوسیت ها است. ضخامت آن از حدود ۱/۰ میلی متر در پلک ها تا حدود ۱ میلی متر در کف دست ها و پاها متغیر است. اپیدرم از ۴ لایه ی مشخص تشکیل شده است که از داخل به خارج عبارتند از: استراتوم ژرمیناتی ووم، استراتوم گرانولوزوم، استراتوم لوسیدیوم و استراتوم کورنئوم. این لا ها از داخل به خارج دارای تمایز بیشتری هستند.

اپیدرم دارای سلول های زنده ای است که به طور مداوم تقسیم می شوند و روی آنها از سلول های مرده ای که از درم می آیند پوشانیده می شود. این سلول ها مرده بر اثر فشار سلول های جدید و تمایز یافته تر زیرین خود به سمت بالا و خارج رانده میشوند. این لایه ی بیرونی تقریبا هر ۳ تا ۴ هفته به طور کامل جایگزین می گردد.

 سلول های مرده دارای مقادیر زیادی کراتین هستند پروتئینی نامحلول و فیبروزی است و سد بیرونی پوست را تشکیل می دهد، این ماده دارای خاصیت دفع عوامل بیماری زا است و مانع از اتلاف مایعات بدن می گردد. کراتین ماده ی اصلی سفت کننده در مو و ناخن است.

ملانوسیت ها

ملانوسیت ها سلول های خاصی در اپیدرم هستند که رنگدانه ی ملانین را تولید نموده و رنگ پوست و مو را  می سازد. هرچه ملانین بیشتر باشد، رنگ نیز تیره تر است. تولید ملانین توسط هررمونی به نام هورمون محرک ملانوسیت ها که از هیپوتالاموس مغز ترشح می شود، کنترل می گردد.

ویژگی های اپیدرم در نقاط مختلف بدن تغییر میکند، مثلا در کف دست ها و پاها ضخیم ترین شکل خود را دارد که حتوی مقادیر زیادی کراتین است. ضخامت اپیدرم می تواند بر اثر استفاده و کار کردن و فشار افزایش یافته و منجربه تشکیل پینه (کالوس) در دست ها و پاها گردد.

محل اتصال درم به اپیدرم ناحیه ای است که شیار های زیادی داشته و DEJ یا Derm-Epidermal junction. این محل مانند لنگری برای اپیدرم روی درم است و امکان تبادل آزاد مواد غذایی اصلی بین این دو لایه را فراهم میکند. این در هم فرورفتگی درم و اپیدرم چین های کوچکی بر سطح پوست ایجاد میکند که در نوک انگشتان دست به این چین ها اثر انگشت می گویند.

درم

یکی از مهم ترین قسمت ها در آناتومی پوست درم است. درم بزرگترین قسمت پوست را تشکیل داده است و نوعی بافت پیوندی است که اپیدرم را به بافت زیرجلدی متصل می نماید و همچنین با تشکیل کلاژن و رشته های الاستیک، ساختار و  استحکام پوست را فراهم می نماید.

درم شامل دو لایه است: پاپیلاری و رتیکولر. بخش پاپیلاری مستقیما در زیر اپیدرم قرار میگیرد و شامل سلول های فیبروبلاست است که تولید کننده ی نوعی از کلاژن به عنوان جزئی از بافت پیوندی ( همبند) می باشد. لایه ی رتیکولر در زیر لایه ی پاپیلاری قرار دارد و تولیدکننده ی کلاژن و الیاف انعطاف پذیر است. درم همچنین دارای رگ های خونی و لنفی، اعصاب، غدد چربی و عرق و ریشه های مو است. در را اغلب به عنوان پوست حقیقی می شناسند.

هایپودرم

بافت زیرجلدی یا هایپودرم، داخلی ترین لایه ی پوست است و در اصل بافت چربی بوده که بین لایه های پوست و ماهیچه ها و استخوان ها قرار دارد. این لایه موجب قابلیت تحرک پذیری پوست، شکل گیری طرح بدن و عایق بندی می شود. چربی بر حسب جنس فرد توزیع و انباشته شده که موجب تفاوت در شکل بدن زنان و مردان می شود. پرخوری منجربه افزایش تجمع چربی در زیر پوست می گردد. بافت زیرجلدی و مقدار چربی موجود در آن عوامل مهمی برای تنظیم درجه حرارت بدن هستند. هایپودرم در برخی قسمت های  بدن فاقد چربی است مانند پلک ها، اما در برخی از تقاط بدن چربی به خاطر فعالیتی که انجام میدهند، بیشتر است مثلا در شکم.

جمع بندی

در صورتی که هرگونه زخم، پینه، تاول و آسیب دیگری در اندام های خود مشاهده کردید در اسرع وقت به یک درمانگر زخم مراجعه نمایید تا از آسیب بیشتر و صرف وقت و هزینه ی اضافی جلوگیری کنید. زخم هایی که به آنها توجه نشود میتوانند پیشرفت کنند، عمیق تر و عفونی شوند و حتی باعث مرگ بافت و در نهایت قطع عضو شوند.

مرکز مراقبت از زخم طبِ زخم آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان و درمان انواع زخم های مزمن و حاد در منزل شما است جهت دریافت مشاوره با ما در تماس باشید. تلفن جهت تماس و ارسال پیام:۰۹۹۱۵۶۵۵۴۱۱