زخم فشاری (زخم بستر)

زخم بستر چیست؟

زمانی که شخص به علل مختلف در طولانی مدت حالت بدن خود (پوزیشن) را تغییر ندهد متناسب با حالت بدن، بافت هایی از بدن تحت فشار قرار گرفته و دچار آسیب شده و در نهایت زخم بستر یا زخم فشاری رخ میدهد.

زمانی که فشار در طولانی مدت وارد میشود عروقی که بافت ها و سلول های آن ناحیه را تغذیه میکنند به مرور زمان جمع شده و آسیب میبینند و خونرسانی بافت دچار اختلال شده و بافت آن ناحیه دچار کاهش اکسیژن میشوند و در نهایت میمیرند و بیمار به زخم فشاری مبتلا میشود.

علل ایجاد زخم بستر

علل اصلی ایجاد زخم بستر نیرو های فشاری و برشی هستند که در ادامه به آنها میپردازیم.

نیروی فشاری: زمانی که عضوی تحت فشار قرار میگیرد، بافت های آن عضو شامل چربی، عروق و پوست بین سطح زیرین و استخوان قرار میگیرد. اگر این فشار به طور مداوم وارد شود در طولانی مدت باعث آسیب به عروق شده و درنهایت شخص دچار زخم بستر میشود.

نیروی برشی: زمانه که دو سطح به هم فشار وارد میکنند و روی هم کشیده میشوند نیروی برشی اعمال شده و میتواند منجربه آسیب عروقی و درنهایت ایجاد زخم فشاری شود.

نواحی شایع ایجاد زخم بستر

در کسانی که مدت زیادی در بستر در حالت درازکش به پشت قرار گرفته اند زخم بستر بیشتر در نواحی زیر دیده می‌شود:

 پشت سر، پشت استخوان های کتف، پشت استخوان خاجی، بین دو برجستگی باسن (ساکروم) و پشت پاشنه

 در کسانی که مدت زیادی به پهلو دراز کشیده‌اند زخم بستر ممکن است در نواحی زیر دیده شود:

 کناره های سرگوش، لاله گوش، شانه، آرنج، روی برجستگی کناری لگن (تروکانتر بزرگ)، روی برجستگی کناری زانو (پوست روی سر استخوان نازک نی) و روی پوست قوزک خارجی.

 در کسانی که مدت زیادی روی ویلچر می‌نشینند زخم فشاری می‌تواند در محل های زیر تشکیل شود:

پشت استخوان خاجی، درست بین دو برجستگی باسن یا روی برجستگی باسن، پشت استخوان های کتف یا ستون مهره ها، پوست روی ساعد یا ران و در جایی که روی صندلی تکیه می‌دهند.

در کسانی که مدت زیادی روی تخت به حالت نیمه نشسته هستند زخم فشاری می‌تواند در محل های زیر تشکیل شود:

پشت سر، شانه، قسمت پایینی کمر، ساکروم و پاشنه پا

مراحل ایجاد زخم بستر

شامل ۴ مرحله است:

مرحله ۱: در این مرحله هنوز زخمی ایجاد نشده است و یک قرمزی وجود دارد و این قرمزی با اعمال فشار تغییر رنگ نمیدهد و قرمز باقی می ماند.

مرحله ۲: در این مرحله لایه ی اپیدرم پوست و مقداری از درم درگیر شده و معمولا به صورت یک تاول بروز میکنند که داخل آن مایع ای زرد رنگ وجود دارد و این زخم های سطحی هستند و ایجاد حفره نمیکنند.

مرحله ۳: لایه های اپیدرم، درم، لایه های زیرین درم و چربی همگی درگیر شده و یک زخم عمیق و دارای حفره ایجاد میشود.

مرحله ۴: در این مرحله علاوه بر لایه های گفته شده تاندون، استخوان و لایه ی فاشیا هم درگیر میشود.

به جز موارد گفته شده حالت دیگری نیز برای زخم بستر قابل تصور است که عبات است از زخم بستر unstageable (غیر قابل طبقه بندی): این نوع زخم بستر به علت داشتن بافت مرده (نکروز) غیر قابل دسته بندی است و تا زمانی که این بافت مرده برداشته و دبریدمان نشود قابل طبقه بندی نیست.

پیشگیری

پیشگیری از بروز زخم بستر بسیار مهم و حیاتی است که با انجام چند عمل ساده میتوان از بروز این نوع زخم ها پیشگیری کرد.

مهم ترین نکته در پیشگیری و درمان زخم بستر تغییر پوزیشن ( حالت بدن بیمار) حداقل هر ۲ ساعت است سایر موارد عبارتند از:

1. پیشگیری از نیروی برشی: برای این کار زمانی که بیمار در حالت نیمه نشسته قرار دارد فاصله ی بین کف پای بیمار و لبه ی تخت را با وسیله ای مانند یک بالشت پر کنید و همینطور زیر قسمت زانوی بیمار یک بالشتک قرار دهید.
2. نواحی تحت فشار را شناسایی کنید و درصورت مشاهده ی هرگونه قرمزی در ناحیه پوزیشن بیمار را تغییر دهید.
3. استفاده از تشک مواج در بیماران بسیار کمک کننده است.
4. نواحی تحت فشار را ماساژ ندهید.
5. درصورتی که بیمار بی اختیاری دارد، پوست بیمار را با یک شوینده ملایم مانند شامپو بچه بشویید.
6. تغذیه مناسب شامل پروتئین، ویتامین C، زینک، انواع میوه و سبزیجات و همینطور مصرف مایعات به اندازه ی کافی نقش مهمی در پیشگیری و درمان زخم بستر دارد.

درمان

در صورتی که هرگونه زخم، پینه، تاول و هرگونه آسیب دیگری در اندام ها ی خود مشاهده کردید در اسرع وقت به یک درمانگر زخم مراجعه کنید تا از آسیب بیشتر و صرف وقت و هزینه ی اضافی جلوگیری کنید. زخم هایی که به آنها توجه نشود میتوانند پیشرفت کنند، عمیق تر و عفونی شوند و حتی باعث مرگ بافت و در نهایت قطع عضو شوند.

مرکز مراقبت از زخم طبِ زخم آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان و درمان انواع زخم های مزمن و حاد در منزل شما است جهت دریافت مشاوره با ما در تماس باشید. تلفن جهت تماس و ارسال پیام:۰۹۹۱۵۶۵۵۴۱۱