زخم های وریدی
زخم های وریدی که به آن ها زخم های استاز (گرفتگی عروقی)، نارسایی عروقی یا عروق واریسی نیز گفته می شود، یکی از انواع زخم ها هستند که در اثر عملکرد نادرست دریچه های وریدی و افزایش فشار در ورید ها ایجاد می شوند. این زخم ها معمولاً در امتداد قسمت میانی یا جانبی خارجی و پایینی پا رخ می دهند. پرفشاری وریدی ناشی از آن، زمانی که خون به طور موثر به سمت قلب پمپاژ نمی شود باعث تجمع خون می گردد که به عنوان نارسایی عروقی شناخته می شود.
علاوه بر این، افزایش فشار، دیواره سیاهرگ ها را کشیده و به پروتئین های موجود در خون و سلول های خونی این امکان را می دهد که به داخل بافت های زیر جلدی نفوذ کنند و باعث ایجاد ادم (تورم) می شود و در نهایت باعث تخریب بافت های مذکور به دلیل کمبود اکسیژن و مواد مغذی می شود.
و همینطور، رسوبات در اطراف مویرگ های پروتئین فیبرین، که به طور معمول نقشی در لخته شدن خون دارد، از جریان یافتن اکسیژن و مواد مغذی به عضلات و بافت های اطراف جلوگیری می کند و به نوبه خود منجر به نکروز و ایجاد زخم می شود.
سیاهرگ ها مسئول حمل خون بدون اکسیژن از بافت های مختلف بدن به قلب هستند. سیستم وریدی با فشار خون نسبتاً پایینی کار میکند و بر انقباض و انبساط ماهیچههای اسکلتی متکی است تا خون را در مسیر برگشت به قلب از دریچههای یک طرفه در سیاهرگها عبور دهد.
علائم زخم های نارسائی وریدی
هنگامی که یک زخم وریدی ایجاد می شود، ممکن است درماتیت استازیس وجود داشته باشد که باعث پوسته پوسته شدن و اریتم (قرمزی) اندام تحتانی می شود. همچنین ممکن است وجود لکه های قهوه ای یا زرد در زیر پوست و اطراف زخم ناشی از هموسیدرین مشاهده شود. سایر تغییرات پوستی شامل ظاهر قرمز تیره یا بنفش در نتیجه ی نشت خون به بافت اطراف است. زخم های وریدی ظاهری کم عمق اما بزرگ با حاشیه های نامنظم دارند که به طور معمول در ساق پا یا مچ پا ایجاد می شوند.
بستر زخم معمولاً قرمز رنگ است، بسته به سطح عفونت می تواند مقدار قابل توجهی ترشحات ایجاد کند. معمولاً زخم نسبتاً بدون درد است ولی درد ناشی از عفونت یا ادم وجود دارد. اغلب کل پا متورم میشود و پوست سفت شده و به رنگ قهوهای مایل به قرمز در میآید که به عنوان درماتیت استازیس شناخته میشود. بالا بردن اندام به کاهش درد و تورم کمک می کند.
علل زخم های وریدی
هر علتی که باعث تجمع خون در وریدهای پا شود، می تواند باعث ایجاد زخم های وریدی شود، از جمله وریدهای واریسی، ترومبوز ورید های عمقی (DVT) یا نارسایی قلبی. بیشتر زخم های وریدی به علت نارسایی دریچه های وریدی، ایجاد می شوند. علاوه بر این، هر شرایطی که منجر به ضعیف شدن عضلات قسمت انتهایی پا شود، میتواند اثربخشی عضلات اسکلتی را در برگشت خون به سمت قلب کاهش دهد.
عوامل خطر
- دیابت
- نارسایی احتقانی قلب
- بیماری عروق محیطی
- ترومبوز ورید های عمقی
- بارداری
- چاقی
عوارض
یکی از شایع ترین عوارض مرتبط با زخم های نارسایی وریدی، عفونت بافت آسیب دیده است.
درمان زخم های نارسائی وریدی
اقدامات پیشگیرانه زیر می تواند در به حداقل رساندن خطر ایجاد زخم شریانی در بیماران در معرض خطر و به حداقل رساندن عوارض در بیمارانی که دچار زخم شده اند کمک کند:
- پاها (به خصوص بین انگشتان پا) را روزانه از نظر هرگونه تغییر غیرعادی در رنگ یا ایجاد زخم بررسی کنید.
- از نشستن و ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- از روی هم انداختن پاها در هنگام نشستن خودداری کنید.
- ترک سیگار. سیگار کشیدن می تواند منجر به ایجاد لخته در عروق خونی شود.
- از پوشیدن جوراب های تنگ خودداری کنید.
- از گرمای زیاد اجتناب کنید.
- کفش های مناسب بپوشید.
- پا های خود را به طور معمول بالا ببرید.
- از پاها و پاها در برابر آسیب و عفونت محافظت کنید.
- در حد توان ورزش کنید.
- تغذیه مناسب داشته باشید. (برای توضیحات بیشتر به مقاله تغذیه در درمان زخم مراجعه کنید.)
هدف اولیه در درمان زخم های وریدی
هدف اولیه در درمان زخم های وریدی، عاری از عفونت نگه داشتن محل زخم و کاهش ادم و تورم ناحیه است. دبریدمان برای برداشتن بافت مرده و آلودگی سطح زخم برای تغییر زخم از مزمن به حاد کاربرد دارد که باعث میشود مراحل ترمیم زخم را به درستی طی کند. ماگوت تراپی یا بیوتراپی نیز ممکن است به عنوان روش دیگری برای برداشتن بافت نکروز از زخم استفاده شود. در صورت وجود عفونت در بافت های اطراف مصرف آنتی بیوتیک های خوراکی تحت نظر پزشک ضروری است. محیط زخم معمولاً باید مرطوب باشد و پانسمان ها تا حد امکان به ندرت تعویض شوند، زیرا تعویض پانسمان هم سلول های سالم و هم سلول های مرده و بقایای آنها را از بین میبرد. در موارد شدید، می توان از پیوندهای پوستی جراحی برای بهبود مناسب زخم های وریدی بزرگ یا دردناک استفاده کرد.
هدف ثانویه در درمان زخم های وریدی
علاوه بر درمان زخم سطحی و ادم، هدف ثانویه در درمان زخم های وریدی، درمان علل زمینه ای است. یکی از شایع ترین درمان ها، درمان فشاری (compression therapy) است که به کاهش قطر و فشار عروق خونی، افزایش اثربخشی و در نتیجه به بازگشت وریدی خون کمک میکند. با این حال، درمان های فشاری فقط باید در بیماران بدون بیماری های شریانی قابل توجه استفاده شود، زیرا در این صورت شرایط موجود را بدتر می کند. استفاده از باند های مخصوص چند لایه که مانند چکمه از انگشتان پا تا زیر زانو بسته می شود به همراه سایر روش های درمانی که توسط درمانگر زخم انجام می شود موجب تسریع درمان زخم می شود.
در صورتی که هرگونه زخم، پینه، تاول و آسیب دیگری در اندام های خود مشاهده کردید در اسرع وقت به یک درمانگر زخم مراجعه نمایید تا از آسیب بیشتر و صرف وقت و هزینه ی اضافی جلوگیری کنید. زخم هایی که به آنها توجه نشود میتوانند پیشرفت کنند، عمیق تر و عفونی شوند و حتی باعث مرگ بافت و در نهایت قطع عضو شوند.
مرکز مراقبت از زخم طبِ زخم آماده ی خدمت رسانی به شما عزیزان و درمان انواع زخم های مزمن و حاد در منزل شما است جهت دریافت مشاوره با ما در تماس باشید. تلفن جهت تماس و ارسال پیام:۰۹۹۱۵۶۵۵۴۱۱